| News topics |
|
Политика.Митинги. Пикеты. Партии
[900]
|
|
Мысли. Думы.Мнения, обсуждения, реплика, предложения
[261]
|
|
Суд-закон.МВД.Криминал
[1279]
|
|
Право, закон
[323]
|
|
Экономика и СЭР
[839]
|
|
Власть Правительство Ил Тумэн
[1207]
|
|
Мэрия, районы, муниципалитеты
[398]
|
|
Мега пректы, планы , схемы ,программы. ВОСТО
[215]
|
|
Сельское хозяйство,Продовольствие. Охота и рыбалка
[553]
|
|
Энергетика, связь, строительство.транспорт, дороги
[154]
|
|
Коррупция
[862]
|
|
Банк Деньги Кредиты Ипотека Бизнес и торговля. Предпринимательство
[291]
|
|
Социалка, пенсия, жилье
[276]
|
|
ЖКХ, строительство
[132]
|
|
Образование и наука. Школа. Детсад
[215]
|
|
Люди. Человек. Народ. Общество
[222]
|
|
АЛРОСА, Алмаз. Золото. Драгмет.
[669]
|
|
Алмазы Анабара
[161]
http://alanab.ykt.ru//
|
|
Земля. Недра
[240]
|
|
Экология. Природа. Стихия.Огонь.Вода
[376]
|
|
СМИ, Сайты, Форумы. Газеты ТВ
[154]
|
|
Промышленность
[43]
|
|
Нефтегаз
[284]
|
|
Нац. вопрос
[284]
|
|
Соцпроф, Совет МО, Общ. организации
[65]
|
|
Дьикти. О невероятном
[183]
|
|
Выборы
[661]
|
|
Айыы үөрэҕэ
[92]
|
|
Хоһооннор
[5]
|
|
Ырыа-тойук
[22]
|
|
Ыһыах, олоҥхо
[102]
|
|
Култуура, итэҕэл, искусство
[365]
|
|
История, философия
[237]
|
|
Тюрки
[76]
|
|
Саха
[152]
|
|
литература
[41]
|
|
здоровье
[463]
|
|
Юмор, сатира, критика
[14]
|
|
Реклама
[7]
|
|
Спорт
[121]
|
|
В мире
[86]
|
|
Слухи
[25]
|
|
Эрнст Березкин
[88]
|
|
Моё дело
[109]
|
|
Геннадий Федоров
[11]
|
|
BingHan
[4]
|
|
|
Main » 2009 » Муус устар » 23 » Омук Уола. Сахалар, бааргыт дуо?
Омук Уола. Сахалар, бааргыт дуо? | 12:51 |
Сахалар, бааргыт дуо?
Хаһыаттартан муус устар ый 12 күнүгэр «Конституция, Тыл туруга, Тыа сирин кыһалҕата» - диэн тиэмэҕэ Саха сирин сомоҕун (общественнаґын) мунньаҕар тыл этиилэри ааһан баран бэйэм санаабын этэбин.
Биирдиилээн этиини ырыппакка, уопсай тµмµк оІорон кірдіххі, олохпут бары эйгэтигэр бу саІа µйэ±э кэлэн саха омуга ілбіт – сµппэт туґугар туруулаґыы туругар киирэн олоробут. Кінітµнэн эппэтэхтэрин да иґин хас биирдии киґи саІатыгар былаас ал±аґа, сыыґа- халты оІоґуллубут сокуон кµінтээґинэ тахсан кэлэ турар. Ыраатан ылар буоллахха, кыра омук быґыытынан Арассыыйа Эбэ ХотуІІа хайдах холбоспуппут онол бичиккэ (история±а) улахан омук туґатыгар эргитэ тутуллубута ыраатта. Ол туґунан, бэйэбит историктарбыт, суруйааччыларбыт, біґµлµіктэрбит бэрткэ билэллэр, сыана биэрэллэр да этэр, кіннірір кыахпыт суох. Дьэ онтон са±алаан олохпут устар уу сомо±о буолан биир кэм µіґээттэн ыйыынан – кэрдиинэн баран иґэр, баран иґэр. Хаґан ханна тиийэн кырдьык кµірэйиэ биллибэт.
Бу µйэ ааныттан са±аламмыта омук быґыытынан баар буолар туґугар туруулаґыы саІа тµґµмэ±э. Ону ким да мэлдьэґэр кыа±а суох. Бу кэрдиигэ дылы кэм онтон- мантан тардыґан олорбуппут. Маннык туруулаґыы са±аламмыта Арассыыйа саІа баґылыга ыытар политикатыттан. Конституциябыт сокуоннарын уларытыы, регион баґылыгын быыбарыгар µіґээттэн орооґуу, ол кэнниттэн олох да±аны быыбардыыр бырааппытын быґыы. Онтон ыла син балайда кэм ааста, ол тухары бэйэбит былааспыт омук быґыытынан туруулаґыыга тугу да онорбот да±аны, оІорор кыа±а да суох. То±о диэтэххэ былаааска норуот туґугар дьиІнээхтик ыалдьар киґи ахсаана алыс а±ыйах. Ил тµмэн мунньахтарын кыралаан да буоллар син истэ, билэ- кірі олоробут. Онтон сиэттэрэн санаа µіскµµр, депутаттарбыт сиэссийэлэрин оннугар хата маннык норуот мунньахтара тугу эрэ быґаарар болумуочуйулаахтара буоллар быдан ордук буолуох эбит. Бу буолбут сугулаантан кістір; кыґал±абыт хайдах курдук элбээбитэ. Ыччаппыт кэлэн тыл –іс эппэтэ дииллэр да, кини онно буруйа суох. Бэйэбит хайдахпыт да ыччаппыт оннук буолла±а эбээт. Уонна биир µксµн бэлиитикэбит олус киирдээх албын – кілдьµн сирэйдээх, киґи эдэрдэри кытыарыан да ба±арбат. Бастаан бэйэбит бу бэлиитикэ тірдµн -тібітµн буларбыт буоллар. Дойдубут премьерын отчуотун иґиттэххэ ситиґиибит µрдэ суох µґµ, ону депутаттарбыт айахтарын атан олорон иґиллээґин бэрт. Биир эмэ киґи утары эппитин ким да аахайа да барбат. Дьэ ол ситиґиилэрбитин ірі туппутунан бу курдук «ураа» хаґыылаах иннибит диэки баран истэхпит. Атын дойдуга эбитэ буоллар баґылык норуотун оло±ун маннык «таґымІа» таґаарбытын иґин тібітµнэн эппиэтиэхтээх этэ. СаІа баґылык кэлэн санаа±ытын этэн иґин диэбитэ, ол иґин бу этэбин. Ол гынан баран аґа±астык санааларын эппит дьон тутуллан- хабыллан, араас сылта±ынан хаайыллан да эрэллэр. Ол иґин киґи дьиксинэр уонна билигин дойдуну ким баґылаан- кіґµлээн олорор диэн ыйытык µіскµµµр.
Омук быґыытынан тыыннаах хааларга саха сирин салалтатыттан тугу да кµµтэн туґа суох. Онон баччаны эппиччэ, ол туґугар эмиэ санаабын этэбин.
АІардас бу сугулаан буолбута, дьон санаатын эппитэ олус µчµгэй. Ол гынан баран, биґиэнэ буолан , биирдиилээн кыралаан туруорсуу. Чэ бы сырыыга ол да сіп.
Дойду туґугар барытын биирдэ туруорсар суол баар эбээт, ону туґааннаахтар бэркэ ійдіін са±алаан иґэн хааллардылар дуу хайдах дуу? Былырыын саха конкреґа ыыппыт бастакы сугулааныгар Намтан Федор Колесов этии киллэрбитэ. Улуустарынан конгресс дьону туруортаан ХНТ декларациятын чэрчитинэн киэІ далааґыннаах µлэ ыытыаххха диэн.
Тірµт омуктар тустарынан ХНТ сокуона хаґыакка тахсыбыта. Ол кэннэ хамсааґын уостан хаалла. Хаґыакка бу иккис сугулааІІа ХНТ декларациятын туґунан аІардас Тумарча этиититтэн а±ыйах тыл баар.
Онон Сахабыт конгреґа дьиІнээхтик µлэлиир эбит буолла±ына, Ф. Колесов этиитин ійіін, киэІ общественнай хамсааґыны таґарыахха наада уонна кыралаан туруорсубакка конгресс аатыттан элбэх илии баттаґыннаах докумуон оІорон Арассыыйа саханы тірµт омук быґыытынан билинэрин ситиґиэххэ. Саха іґіс - ньо±ой аатырар, онон бу суолу тутуґан баран тірµт туораамыахха. Туруорсуохха, туруулаґыахха, наада буолла±ына сууттаґыахха да±аны. Биирдэ баран эттэххэ киґи быраабын туґугар Аан дойду суута- сокуона диэн эмиэ баар. Хас концерт аайы эдэркээн артыыстарбыт ірі кµµрµµллээхтик ыйыталлар эбээт: «Сахалар бааргыт дуо?»- диэн онно: «Баарбыат»- диэн харда иґиллэргэ дылы гынар буолаачы дии. Онон бу сурукпар мин эмиэ ыйытыахпын ба±арабын: «Сахалар бааргыт дуо?».
Конгресс µлэтин иилээн- са±алаан кµµскэ ыытта±ына, саха баар буолуо диэн эрэл санаалаахпын. Аан дойдуга биґиги курдук кыґал±алаах кыра омук элбэх эбээт, ол аймахтары билсиэххэ- кірсµіххэ, ійдіґµіххэ- ійіґµіххэ баара. Онноо±ор Япония курдук биир улахан омук баґылаабыт дойдутугар айналар диэн кыра омук ХНТ-га быраабын туруорсан, хас да сыл этириктэґэн сыалларын ситиґэллэрэ чугаґаабыт диэн Ульяна Винакурова этэн аґарбыттаах. Онтон биґиги туох итэ±эстээхпитий?
Тµмµккэ іссі тігµл ыйытабын: «Сахалар бааргыт дуо?» уонна куолубунан санаабын хоґооммунан бигэргэтэбин:
Албын хабах µрдµгэр…
Албын хабах µрдµгэр
Алыс да ір олортулар,
Тулуурдаахпын билэллэр,
Акаарынан аа±аллар.
Кэтэґэбин, кэтэґэбин
Хаґан хабах тэстэрин,
Хаґан бу уу µрдµгэр
Арыы тахсан устарын.
Аптаах уунан албыннаан
Адьас атын ааттаабыттар,
Кыґал±а±а кыпчыйаннар
Кырдьыкпын былдьаабыттар.
Сайдыынан саантааннар
СаІабын сарбыйбыттар
«Туґалыахпыт» - диэн ааттааннар
Тылбын іспµн булкуйбуттар.
Холбуу тутан хомуйаннар
Ыга кууґан кэбиспиттэр
Кыра быраат оІостоннор
Ыытыахтарын ба±арбаттар.
Сирбин – уоппун кэлэннэр
«Бу биґиэнэ» диэбиттэр.
«ТуорааІ биэриІ, кэнэннэр» -
Сыабын былдьаан сиэбиттэр.
Кыра буолар кыґыылаах,
Хантан да кір, батталлаах.
Айбыт диэн баар буолуохтаах
Арай кини абырыахтаах.
Албын хабах µллэн баран
Хаґан эрэ тэстиэ±э,
Сир µрдµгэр кыра – хара
Ол эстэрин истиэ±э.
Омук Уола
19. 04. 2009 сыл.
Дьокуускай к.
Салгыыта.....
«Сахалар бааргыт дуо?» суруйууга P.S.
Ф. Колесов: «Сайдар, тµмсэр суолу тобулуохпут дуо…» - диэн суруйуутун аа±ан баран, кини саха омук улахан мунньа±ын – съеґин ыытар общественнай тэрээґинэ наада диэбитин 100% ійµµбµн. Уонна бу хамсааґын дьиІнээх норуот тµмсµµтэ буолла±ына эрэ туох эрэ туґалаах тахсыа диэн ійдібµл биэрбитэ олус сіп.
Маннык былаас кыттыгаґа суох норуот тµмсµµтµн 90-с сылларга Уххан тэрийэ сатаабыта, бу кµІІэ дылы кыалла илик. Ол суолуттан туораабакка билигин µлэтэ суох сууттаґартан орпокко олорорун билэбин. Норуот туґугар тілірµйбэт биир санаалаах киґи кини баар. Онон 20-чэ сылы быґа биир суолу туппут киґини бу тэрээґиІІэ бастакы оруоллаах буолара сіптііх буолуо этэ диибин, манна диэн эттэххэ Уххан идеята тиллэр кэмэ кэлбит эбит буолла±а дуу диэххэ. Аны уґунуос чааґын ыллахха, кэнсиэр аайы 500 солкуобай тіліін киґи толору буолар. Оттон маннык олох оІкула быґаарыллар дьыалатыгар оччо харчыны ким да кэрийиэ суо±а дии саныыбын. Онон саамай кырата 500 солкуобай буолара буоллар сіптііх тэрээґин µлэ ыытыллыа этэ. Биир бэйэм маннык хамсааґын таґаарыахха диэн аІардас бу этии киирбититтэн да олус µірдµм. Уонна іссі биир µірµµм диэн баар бу иннинээ±и «Былаас уонна биґиги» - суруйуубар µірэ±эриигэ биир кэлим экзамен киириитэ улахан алдьатыыны а±алан эрэр диэбиппин былаас киґитэ, Федерация Сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ С. Миронов официальнайдык: «… олохпутуттан БКЭ диэн аббревиатуралаах дьайыыны сото иликпитинэ, іссі да ал±астары оІоро туруохпут» - диэбитэ. Ол аата биирдиилээн былаас бэрэстэбиитэллэрэ ал±астары билинэн эрэллэр эбит. Кµнтэн кµн µтµі эрэ сонуннары кµµтэ хаалабын.
Омук Уола. 23.04.09
Былаас уонна биһиги http://uhhan.ru/news/2009-04-20-870
|
|
Views: 2032 |
Added by: uhhan1
|
| Total comments: 3 | |
|
3
хотой
(2009-04-28 09:43)
Кэлэр быыбырга учугэйдик бэлэмнэниэххэ наада дии саныыбын.
Биhигини билигин салайан олорор сахалар номнуо норуоттарын умнубуттар..., олох атын мускууурга мускулла сылдьаллар. Ол эрэн, былааска хаалаарылар эмиэ элбэ5и эрэнниэхтэрэ, эмиэ албынныахтара, маныахаа бэлэм олорон, септеехтук талыахха наада.
Саца политическай технологияларынан Центр быыбарга олус орооhор буолла, маннык ньымаларга эмиэ бэлэм буолуохха наада. Центртан киhи а5алаарылар Конситуцияны кеннерен, оцорон биэрдилэр. Бу олох кердерен туран норуоту сэнээhини биhиги теhе ер
тулуйуохпутуй? Демократия диэн суох, барыта албын. Уруккутан биири этэллэр,
иккиhи оцороллор, халбац политиканы ыыталлар.
Аа5ынар-суоттанар кэм кэллэ, сахалар тумсуулэрэ баарын биллэриэхтээх, хас улуус айыы
дьон санаатын сомо5олуур улэ ыытыахтаах дии саныыбын. Септеех общественнай салайар улэ наада.
|
2
андыьыт
(2009-04-23 18:05)
Атын аймахтыы кыра омуктарбытын кытта ыксары сибээстэьэн турууластахха эрэ бу боппуруос кыаллар кыахтаах. Онон убаастанар со5ос дьону башкирдарга, татардарга, буряттарга, тываларга, калмыктарга командировкалыахха. 1979 сыллаах студеннар айдааннарыгар биьигини ордук казахтар ойууллэр этэ, ол дьоннорбут билигин туспа судаарыстыба ьуолан олороллор. Хаба5ы бары куолаатахпытына тэьиэхпит. Россия онноо5ор УБОПы эьэн туран экстремистэри, ол аата книлэртэ атын санаалаах дьону сойуолаьар милиция тэрийдэ, онон учугэйдик бэлэмнэнэн баран киирсиэххэ наада. Билинни салалта саха норуотун туьугар туруорсар кыа5а да суох, атын омук киьитэ буолла5а дии.
|
1
Саха уола
(2009-04-23 13:16)
Хаба5ы тэстэххэ тэстэр ини.
Тэhиэххэ!!!!
|
|
|
|
|
|
| Ааҕыылар |
Баар бары (online): 5 Ыалдьыттар (гостей): 5 Кыттааччылар (пользователей): 0 |
|
